در دوره ساسانیان موسیقی و موسیقی دانان اهمیت بسیاری یافتند و در بین مردم و حاکم ها دارای مقام بالایی بودند به همین سبب رشد و شکوفایی موسیقی و ابتکارات زیاد برای ساخت ساز های مختلف در این دوره مشهود است. مسعودی در کتاب خود ساز هایی را با عنوان کثیر الاوتار یاد میکند که عبارت اند از: عود، چنگ ، زنگ مزمار ، تنبور، نای و سنتور.
سنتور به شکل امروزی حدود 150 سال (قاجار) است که بوجود آمده و پیش از آن به صورت جعبه ای ذوزنقه شکل بوده که به روی آن تارهای از زه قرار داشت. جنس این زه ها از روده گوسفند بود که طی فرایند هایی تابیده و خشک میشدند. اما بعد ها این ساز تکمیل شد و برای سیم ها از فلز استفاده شد.
برخی از نوشته ها ابداع سنتور اولیه را به فارابی نسبت میدهند اما حفاری های باستانی گواه بر آن است که در زمان تمدن بابلیان از سازی مانند سنتور استفاده میشده که توسط بندی که روی گردن قرار میگرفت نوازنده میتوانست آن را به صورت ایستاده بنوازد
اجزای اصلی سنتور:
در این قسمت به معرفی اجزای ساز سنتور می پردازیم تا آشنایی بیشتری با این ساز ایرانی پیدا کنید. در شکل زیر اجزای سنتور نشان داده شده است
کلاف سنتور
کلاف به چهار چوب ساز گفته می شود که برای ساخت آن از چوب های فوفل آزاد و گردو می توانند استفاده کنند که در ایران به دلیل کمیاب بودن چوب فوفل و آزاد بیشتر سنتورها از چوب گردو ست. بدنه اصلی تو خالی ست و تنها توسط چهار یا پنج قسمت چوبی که پل نامیده میشود و دقیقا زیر محل خرک ها قرار میگیرد مستحکم میشود. وظیفه اصلی جعبه تشدید و رسا تر کردن و در نتیجه بیشتر کردن بازدهی صدای سیم هاست.
مطالب مرتبط: آموزش کوک کردن تار
گوشی های سنتور
گوشی های سنتور گیره هایی فلزی در قسمت راست جعبه سنتور هستند که سیم ها را روی سنتور نگه میدارند و برای کوک کردن سنتور از این گوشی استفاده می شود. پرخاندن گوشی باعث سفت و یا شل شدن سیم و در نتیجه تنظیم کوک ساز می شود.
سیم گیر
سیم گیر میله های فلزی که در سمت چپ سنتور هستند که تنها وظیفه نگه داشتن سیم ها را انجام می دهند.
صفحه سنتور
صفحه سنتور به قسمت رویی جعبه گفته میشود که خرک ها روی آن قرار میگیرند و صدای تولید شده سیم ها را به داخل جعبه منتقل می کند.
